De Toekomst is Plantaardig

Dit artikel verscheen in De Standaard van 30-4-2014

Piet Huysentruyt gooit een kreeft levend op de grill en Vlaanderen kookt van woede om zoveel barbarij op TV. Mensen willen met Piet doen wat hij met de kreeften doet. Ook VIER is de kop van jut. Acteur Pol Goossen schreef dat hij er nooit voor zou willen werken.

De verontwaardiging is groot, zoals dat wel vaker gaat wanneer het om dierenleed in media of cultuur betreft - denk maar aan Jan Fabres katten. Er zijn op zo’n momenten altijd wel een aantal stemmen die zich afvragen waar al de heisa om draait, en of we ons niet beter met menselijk onrecht en onheil zouden bezighouden: de Syrische crisis, de treinramp in Congo, de verkeersdoden of armoede in eigen land, … Kreeften- en andere dierenkwesties verbleken erbij, klink het, en het zou gepaster zijn om onze verontwaardiging te reserveren voor dat mensenleed.

Er zijn echter een aantal zaken die maken dat dierenleed, en vooral dierenmishandeling, erg veel intuïtieve verontwaardiging op…

Ik loop al een hele dag opgefokt rond. Ik heb vanochtend de beelden gezien van Piet Huysentruyt die - omdat dat zo het lekkerst is - met de glimlach levende kreeften op zijn grill gooit, nadat hij hun poten afgetrokken heeft. En ik moet een en ander van me afschrijven. Bij deze.



De meeste mensen kennen mij als een optimistisch en positief ingesteld individu - sommigen zouden zeggen naïef optimistisch en irritant positief. Ik kan van de vreselijkste dingen de voordelen zien, en ik kan begrip opbrengen voor heel veel. Maar af en toe kook ik, van onmacht en van woede, om zoveel leed en zoveel dommigheid.

Over dat koken wil ik het even hebben. En over wat een pacifist moet doen wanneer hij kookt, wanneer zijn begrip en geduld opgebruikt zijn.

Het probleem is dat kwaad worden weinig helpt. Integendeel: het doet zelfs meer kwaad dan goed. De mensen die echt begaan zijn met dieren - zo begaan dat ze ze niet willen opeten - zijn nog met te weinig om, zelfs als ze allemaal op hetzelfde moment …

Af en toe kom ik - live of op het web - vegetariërs of veganisten tegen die zo drammen, preken, duwen en doorbomen dat ik bij mezelf denk: ik zou er voorwaar bijna vlees van gaan eten. (Ik ben ook zo geweest, dus ik versta die mensen - maar dit terzijde.)

Dat is uiteraard geen serieuze gedachte, maar toch, de mogelijke negatieve effecten van goed bedoelde communicatie moeten we serieus nemen. Gisteren stootte ik op het artikeltje "Is Richard Dawinks leading people to Jesus?" Dawkins is zo ongeveer het vleesgeworden athëisme. De gedachte dat mensen het geloof nader zouden onderzoeken omdat ze zijn pogingen om anderen tot het atheïsme te bekeren te opdringerig of slecht geargumenteerd vinden, moet een kaakslag zijn voor de arme man.

Het doet me wat denken aan wat men in de wereld van de sales persuasion resistance noemt, of de natuurlijke afkeer die we hebben tegen pogingen om ons van iets te overtuigen. Mensen willen uiteraard niet overtuigd worden om iets te doen dat ze eige…

Eten is vandaag een ingewikkelde zaak geworden. We zijn enorm bezig met wat nu gezonde of duurzame voeding is (de bewuste consumenten onder ons, tenminste). We weten niet meer wat we moeten eten, en - meer nog - we weten soms ook niet meer wat we eten: rundvlees blijkt paardenvlees, kaas bevat geen kaas, er kan met genen geprutst worden, enzoverder. En als het spreekwoord "je bent wat je eet" klopt, dan weten we dus niet meer wie we zijn. Sta me toe de verwarring een beetje te vergroten, en even de verschillende mogelijke verschijningsvormen van de eter te schetsen, volgens de schaal van veel naar weinig vlees.

- helemaal beneden hebben we de "echte vleeseter": de persoon die bijna geen groenten eet. Meestal is het een (vaak wat oudere) man. Hij is fier op zijn vleeslust - wil zijn biefstuk liefst bleu of ten hoogste saignant - en vindt groenten voor mietjes. Deze groep van mensen wordt vandaag gelukkig met uitsterven bedreigd.

- daarboven zitten onbewuste eters of…

Het ene dier strelen we, het andere dier eten we of (dragen we, in de vorm van schoenen of een handtas). Het is de befaamde vleesparadox. Er zijn al vele artikels en boeken over geschreven. Melanie Joy's why we love dogs eat pigs and wear cows, bijvoorbeeld. Of Hal Herzogs Some we love, some we hate, some we eat. 
Maar niet allen in ons gedrag, maar ook in ons denken rond dieren zit een grote vleesparadox. Een voorbeeld vond ik in het editoriaal in Knack Weekend van enige tijd geleden (nov. 213), van hoofredacteur Lene Kemps. De column heette de hamvraag, en mevrouw Kemps schrijft over - jawel - de vleesparadox. Leuk, in elk geval, dat ze die aanhaalt, in een mainstream magazine. Ze heeft het over schrijvers  als John Berger, Michael Pollan en Jonathan Saffran Foer, behandelt een paar argumenten, zegt dat ze "een tikje jaloers is op de morele discipline van en helderheid van een vegetariër"... Kortom, ze geeft blijk van een zekere belezenheid, capaciteit tot helder denke…

Dit stuk verscheen in De Standaard Avond van 3 april 2014

Vorige zomer, ergens in een vreselijk lelijk shoppingcentrum in Washington DC, bevond ik me in de kledingzaak Forever 21. Ik stond er verveeld wat artikels op mijn smartphone te lezen, terwijl een vriendin van me genoot van haar koopervaring: samen met vele anderen schuimde ze de kledingrekken af, keer op keer verbaasd over de goedkope prijskaartjes. Ondertussen schalde boven onze hoofden de juiste muziek en liepen hippe verkoopsters vriendelijk en behulpzaam te wezen.

Het fenomeen van spotgoedkope en toch trendy kledij bestaat ook bij ons. Naast H&M is het nu nog opzichtiger aanwezig, zo stond vandaag te lezen in deze krant, in de gedaante van de Ierse kledingketen Primark. Voorlopig enkel nog in Luik, maar blijkbaar zijn er succesvolle Facebookgroepen opgericht door jongeren die de winkel ook in andere steden willen zien. Van een hype gesproken.

De vraag waar die goedkope topjes en broeken vandaan komen, en in welke omsta…

Dit stuk verscheen in De Standaard Avond van 3 april 2014

De Vlaamse varkenssector staat al jarenlang onder grote economische druk. De problemen werden nog aangescherpt doordat Rusland onlangs de markt sloot voor Europees varkensvlees, zogezegd uit vrees voor varkenspest. De oplossing die de sector bedenkt is ingenieus: massaal varkensvlees promoten.

Zowel uit de hoek van de gezondheid, het milieu als het dierenwelzijn klinkt de boodschap dat we minder vlees moeten eten elk jaar luider en dapperder. Vleesproductie en -consumptie worden beschouwd als een van de grootste milieuproblemen van deze tijd. Wat gaan we doen? Aan de hand van reclame de consumptie opdrijven en het varkensvlees bij wijze van spreken door de strot van elke Vlaming duwen.

Dat de sector, die moet instaan voor zijn eigen voortbestaan, zo denkt en handelt hoeft verwondering noch verontwaardiging op te wekken. Maar daarnaast zijn er andere actoren in het spel. De sector wordt vertegenwoordigd door VLAM, het Vlaams Cen…

Dit stuk verscheen in De Standaard Avond van 31 maart

In onze land raken de belangrijker kwesties wel vaker ondergesneeuwd door communautaire bekommernissen. Dat is ook het geval met het koppel panda’s dat gisteren bezocht werd door het Chinese first couple.

Over die dieren is de jongste tijd al heel wat inkt gevloeid. In De Standaard van dit weekend mocht Eric Domb, de oprichter en zaakvoerder van Pairi Daiza die de twee bamboevreters uit China kon binnenhalen, zijn verhaal doen. De man wordt her en der afgeschilderd als een pester die de subsidies van de Zoo van Antwerpen wil ontmantelen, en die de berenbuit binnenhaalde dankzij gelobby via Di Rupo. Het interview schetst een ander beeld. Domb wil dat de strijd eerlijk gespeeld wordt, en dat Antwerpen geen (Europese) subsidies krijgt.

Maar te midden van het communautaire debat, en ondanks het debacle rond de Deense giraf Marius, hebben we één vraag nauwelijks gehoord: wat doen die panda’s daar eigenlijk? Meer nog: we moeten ons afvra…