De macht van de meerderheid
Voor mij is de argumentatie om geen vlees te eten en vegetarisch te leven zo krachtig en logisch dat ik me dagelijks afvraag waarom in West-Europa nog steeds zo'n 98% van de mensen vlees eet. Over die argumentatie kan ik vele pagina's schrijven, maar als ik het in één zin moet samenvatten dan gaat het vooral om het vermijden van vermijdbaar leed.
Er zijn vele redenen waarom het voor de meeste mensen niet evident is om vlees te laten voor wat het is. Vlees is voor het overgrote deel van de populatie gewoon lekker. Het is een genot, en doorgaans moet een mens al een en ander aan discipline, aan eerlijkheid tegenover zichzelf, aan rationaliteit enzovoort willen bovenhalen om nee te kunnen zeggen tegen iets waar hij of zij dagelijks veel plezier aan beleeft.
Maar ik wil het even hebben over een andere reden, die zo evident is dat we ze vaak niet zien: de meeste mensen eten vlees omdat de meeste mensen vlees eten. Ik bedoel hiermee: we doen wat de meerderheid doet. Hoeveel omnivoren zouden vegetariër worden wanneer ze zich even, magischerwijze, in een situatie, plaats, land of tijd zouden bevinden waarin 98% van de mensen vegetariër is? Ik ga ervan uit dat de grote meerderheid van die twee procent omnivoren snel overstag zou gaan.
Niet overtuigd? Laat me je even overtuigen aan de hand van wat wetenschappelijk onderzoek. In bovenstaand gedachtenexperiment hadden we het over een verandering of aanpassing die steek houdt (richting ethischer, gezonder, duurzamer... Maar in onderzoek uitgevoerd door psychologen blijkt dat die macht van de meerderheid - een minder respectvolle term om hier te gebruiken zou "kuddegeest" zijn - ook geldt wanneer om aanpassingen gaat die absurd zijn. Het bekendste experiment hieromtrent is dat door de psycholoog Solomon Asch.
Asch stelde een eenvoudige vraag aan zijn onderzoekssubjecten: hij toonde een lijn op een blad papier, en vroeg welke van drie andere lijnen even lang was: A, B, of C. Zoals je in de afbeelding ziet, ging het niet over gezichtsbedrog.
De catch was dat Asch eerst een stuk of zes andere mensen, die mee in het complot zaten, fout liet antwoorden. Wat bleek? Zo'n 75% van de onderzoekssubjecten volgde de meerderheid en gaf zelf ook een duidelijk foutief antwoord. In de woorden van Asch zelf: "de neiging om te conformeren in onze samenleving is zo sterk dat intelligente en goedmenende jonge mensen bereid zijn om wit zwart te noemen." (Meer over het experiment onder andere hier)
We spreken in deze context ook over "pluralistic ignorance", een term die weinig aan de verbeelding overlaat.
Ik laat 't aan u om te zien waar er al dan niet parallellen zitten met het eten van dieren in onze samenleving.
Er zijn vele redenen waarom het voor de meeste mensen niet evident is om vlees te laten voor wat het is. Vlees is voor het overgrote deel van de populatie gewoon lekker. Het is een genot, en doorgaans moet een mens al een en ander aan discipline, aan eerlijkheid tegenover zichzelf, aan rationaliteit enzovoort willen bovenhalen om nee te kunnen zeggen tegen iets waar hij of zij dagelijks veel plezier aan beleeft.
Maar ik wil het even hebben over een andere reden, die zo evident is dat we ze vaak niet zien: de meeste mensen eten vlees omdat de meeste mensen vlees eten. Ik bedoel hiermee: we doen wat de meerderheid doet. Hoeveel omnivoren zouden vegetariër worden wanneer ze zich even, magischerwijze, in een situatie, plaats, land of tijd zouden bevinden waarin 98% van de mensen vegetariër is? Ik ga ervan uit dat de grote meerderheid van die twee procent omnivoren snel overstag zou gaan.
Niet overtuigd? Laat me je even overtuigen aan de hand van wat wetenschappelijk onderzoek. In bovenstaand gedachtenexperiment hadden we het over een verandering of aanpassing die steek houdt (richting ethischer, gezonder, duurzamer... Maar in onderzoek uitgevoerd door psychologen blijkt dat die macht van de meerderheid - een minder respectvolle term om hier te gebruiken zou "kuddegeest" zijn - ook geldt wanneer om aanpassingen gaat die absurd zijn. Het bekendste experiment hieromtrent is dat door de psycholoog Solomon Asch.
Asch stelde een eenvoudige vraag aan zijn onderzoekssubjecten: hij toonde een lijn op een blad papier, en vroeg welke van drie andere lijnen even lang was: A, B, of C. Zoals je in de afbeelding ziet, ging het niet over gezichtsbedrog.
De catch was dat Asch eerst een stuk of zes andere mensen, die mee in het complot zaten, fout liet antwoorden. Wat bleek? Zo'n 75% van de onderzoekssubjecten volgde de meerderheid en gaf zelf ook een duidelijk foutief antwoord. In de woorden van Asch zelf: "de neiging om te conformeren in onze samenleving is zo sterk dat intelligente en goedmenende jonge mensen bereid zijn om wit zwart te noemen." (Meer over het experiment onder andere hier)
We spreken in deze context ook over "pluralistic ignorance", een term die weinig aan de verbeelding overlaat.
Ik laat 't aan u om te zien waar er al dan niet parallellen zitten met het eten van dieren in onze samenleving.
Een soortgelijke situatie heb je ook met rookgedrag, drinkgedrag (als de alcoholdrinkende mensen een minderheid zouden zijn dan ...) en discrimininatie.
BeantwoordenVerwijderenMisschien is een minderheid van 10% overtuigde vegetariërs en veganisten genoeg om de rest van de bevolking over te halen. Zie dit onderzoek: http://news.discovery.com/human/opinion-minority-rules-110804.html
BeantwoordenVerwijderenDat is zeker zo. Het is niet zo makkelijk om te zeggen "ik eet geen vlees, hou alsjeblieft rekening met mij", en het is even moeilijk om te zeggen "dit jaar is het kerstdiner vegetarisch" terwijl geen van de gasten echt vegetarisch is. We zijn terughoudend om anders te zijn, en om mensen voor het hoofd te stoten.
BeantwoordenVerwijderenToch denk ik dat nog een andere reden veel belangrijker is: de mensen koken niet vegetarisch omdat ze dat nooit zo geleerd hebben. Om vegetarisch te leren koken moet je echt moeite doen, moet je echt op zoek gaan en nieuwe smaken leren kennen en appreciëren. Hoeveel mensen eten er niet nog altijd volgens het typisch Vlaamse "vlees-groenten-patatten"? Héél veel! En dat is niet zo makkelijk te veranderen, vrees ik.
Dit mechanisme is ook onderdeel van de behaviour gap. Om het tij te keren is een 'kritieke massa' nodig waardoor een nieuw gedrag norm wordt en de followers mee kunnen/willen doen. Dat betekent juist dat het niet gaat over een proces van inzicht en wilskracht, maar voor de meesten om de mogelijkheden om iets of iemand te kunnen volgen. Vandaar het belang van marketing van ideeën en gedrag, net zoals producten en diensten, omdat 'marktaandeel van het gelijk' cruciaal is om een verandering te realiseren op voldoende grote schaal...
BeantwoordenVerwijderenIs er al gebeurd met het roken. Er zijn steeds minder rokers, en niet omdat het te duur is of de anti-rook campagnes zo succesvol zijn (hoewel dit ook een invloed heeft), maar omdat er bijna geen rokers meer zijn.
BeantwoordenVerwijderen