Brief aan de omnivore medemens

Vegetariërs zijn ook maar mensen, en mensen willen begrijpen en begrepen worden. Vandaar deze poging om een en ander uitgelegd te krijgen aan niet-vegetariërs.
Liefste omnivore medemens,
Wij vegetariërs (eigenlijk moet ik voor mezelf spreken, maar goed) kunnen u al eens op de zenuwen werken. We storen u met onze preken, we eten niet altijd op wat u ons voorschotelt, we doen lastig als we samen op restaurant willen, we vertragen alles doordat we verpakkingen willen nalezen, we reageren soms sociaal onaangepast en we doen u af en toe misschien zelfs schuldig voelen.
Weet, beste medemens, dat het vegetariër-zijn in een carnivore wereld ons niet altijd even makkelijk valt en sta me toe u een kleine inkijk te geven in het hoofd van tenminste één veggie.

Jawel, het vegetarische leven is niet altijd simpel. O nee, ik heb het niet over die duizenden keren dat we dezelfde vragen moeten beantwoorden (wat eet jij eigenlijk? waar haal je je eiwitten vandaan?), over dat lezen van die verpakkingen, of over restaurants die niet weten wat we eten en wat we niet eten. Nee, dat soort dingen reken ik eigenlijk tot de geneugten van het vegetariër zijn, bij wijze van spreken.
Ik heb het over iets helemaal anders. Iets dat ik niet zo makkelijk kan uitdrukken. Het gaat over een combinatie van machteloosheid en onbegrip. Machteloosheid in het aanzicht van zoveel dierenleed, en onbegrip dat het maar niet opgelost geraakt. Dat is niet het voorrecht van vegetariërs, zo zal u zeggen, en dat zal wel kloppen, maar toch, het is anders op dit gebied dan op andere. Voor het probleem van het eindeloze dierenleed in de wereld, bestaat namelijk een oplossing die eigenlijk heel haalbaar is, en dat is gewoon dat we allemaal lekker vegetarisch gaan eten. En ik weet, als je dat bekijkt op globale schaal, op het niveau van de hele mensheid, dan is dat (teminste op korte termijn) niet realistisch. Maar als je het bekijkt op individueel niveau, dan weet je dat het voor iedereen mogelijk is om mee te doen. Maar je weet eveneens dat het uiteindelijk niet gebeurt, dat mensen niet meedoen, dat ze verder blijven vlees consumeren, en je vraagt je af waarom. Je stelt soms jezelf in vraag en vraagt je af of je dingen ziet die er niet zijn, of je hypergevoelig of oversentimenteel bent. Je denkt bij momenten dat je misschien een alien bent, of gewoon gek. Je denkt dat het allemaal wel niet zo erg kan zijn als het eruit ziet, dat er toch een of ander rechtvaardig systeem moet achter zitten, karma misschien. Maar dat overtuigt je niet, en je gaat maar weer eens na wat je precies zo vreselijk vindt en of het wel zo vreselijk is. En je komt steeds opnieuw tot dezelfde conclusie: ja, wat gebeurt is afschuwelijk. Zestig miljard dieren per jaar die we nauwelijks een waardig leven gunnen omdat we de smaak van hun vlees lekker vinden. Meer of minder dan dat is er niet aan de hand. En je vraagt je af waarom het niet stopt en als het niet stopt wat je ertegen moet of kan doen. Je doet iets maar het is nooit genoeg en je ziet wel verandering maar die gaat zo traag. En bovenal: aan de mensen die het probleem en de oplossing niet zien krijg je het met geen stokken uitgelegd. Je kan geen foto’s of video’s tonen want die willen ze niet zien. Of het zijn allemaal uitzonderingen en eigenlijk is het lang zo erg niet. En van jou wordt dan gezegd dat je gewoon een nieuwe religie aanhangt of nu eenmaal een andere ideologische keuze dan zij gemaakt. En je probeert uit te leggen dat het toch niet zo maar een kwestie van smaak of voorkeur is. Want ondertussen ben je er zelf van overtuigd dat het niet alleen empathisch is maar ook heel rationeel is hoe je denkt: dat je geen dieren mishandelt en doodt (of laat doden) omdat je ze lekker vindt. Makkelijk vermijdbaar leed kunnen we toch maar beter vermijden? Wat is daar dan zo moeilijk aan, zo niet te begrijpen? Maar begrijpen doet men het niet, dus je wringt je in allerlei bochten om het toch maar uitgelegd te krijgen. Je doet een beroep op de moraalfilosofie, op argumenten van milieu en gezondheid, je kookt, je laat mensen proeven, en je hoopt dat er druppel per druppel iets binnensijpelt.
En je ziet dat bij bijna iedereen alles wat nodig is om het wél te begrijpen en te voelen, eigenlijk al aanwezig is. Je ziet dat de meesten mensen hun poes of hond graag zien, je ziet dat ze dierenmishandeling eigenlijk niet kunnen hebben. Ze zijn zelfs niet langer overtuigd dat dieren eten nodig is om gezond te zijn. En toch krijg je allemaal redenen te horen waarom wat jij zegt toch niet helemaal klopt, of niet consequent is, of niet haalbaar, of naïef. En ondertussen moet je nog opletten dat je niet hautain overkomt als iemand die denkt dat ie beter is dan de rest, een moraalridder wiens vingertje niet stilstaat. Je moet opletten dat je de ander niet veroordeelt om hoe hij eet - en dat is zo moeilijk want soms voelt ie zich al veroordeeld gewoon doordat je er bent. En je moet opletten dat je niet overkomt als iemand die haat want eigenlijk haat je niet - ook al word je soms een woest, en onverdraagzaam, en veroordelend (laat ons eerlijk zijn) - je kan het alleen niet begrijpen, terwijl je juist zo hard probeert te begrijpen.

Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel in ons hoofd, en zijn er een paar dingen die ‘t ietsje makkelijker maken. We genieten, in tegenstelling tot wat u mag denken, wel degelijk van het leven en van eten - velen van ons hebben de geneugten van koken en eten pas ontdekt nadat we vlees en vis aan de kant gezet hebben. En er is wel degelijk een evolutie merkbaar in onze omgeving, en die gaat altijd maar sneller. In onze buurt en overal ter wereld zijn er mensen die er hetzelfde over denken. Als we gek zijn, zijn we niet alleen. We ijveren samen voor Iets Helemaal Anders.
Wat mij persoonlijk nog het meeste helpt, is de realisatie, steeds opnieuw, dat ik zelf lange tijd dieren heb gegeten, ook terwijl ik al vond dat ik er eigenlijk mee moest ophouden (tien jaar, duurde die periode). Ik ben daar, vreemd genoeg, dankbaar voor. En ik ben ook dankbaar voor het feit dat ik kan voelen, hoe vervelend dat soms ook is, en dat ik kwetsbaar ben.
Dit, liefste omnivore medemens, is, erg vereenvoudigd, wat er zich dagelijks afspeelt in het hoofd van ondergetekende vegetariër. Misschien kunnen we zo dingen vinden die ons binden, en ophouden te spreken in termen van ik versus jij. En kunnen we zo elkaar beter begrijpen.
En to understand, is to love, zeggen ze.

Dank voor 't lezen
Tobias
PS: dierenleed is niet het enige argument om minder of geen vlees te eten. Dus scheer sowieso niet alle vegetariërs over deze kam, er zijn heel veel verschillen tussen ons.










Reacties

  1. Wouter Vanhove3 mei 2012 om 00:09

    Zonder persé advocaat van de Duivel te willen zijn, maar wat is er rationeel aan het argument "dat je geen dieren mishandelt en doodt (of laat doden) omdat je ze lekker vindt"...? Veel mensen vinden (zeker toch wat het doden betreft) dat helemaal geen punt... Gebrek aan empathie wellicht; maar irrationeel?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ja, 't lijkt hier misschien iets te snel door de bocht, maar komt er (naar mijn bescheiden mening) op neer dat als je daar rationeel over nadenkt, je ziet dat 't een ongelijke ruil is, en dat die situatie helemaal incompatibel is met de rest van onze waarden. leven beëindig je niet om triviale redenen, dat zit toch redelijk goed in onze cultuur en moraal ingebakken.

      Verwijderen
    2. Om daarnaast het voorbeeld van filosoof Peter Singer maar even aan te halen: Als je bij je behandeling van mensen niet uitgaat van intelligentie et cetera (je doet een geestelijk gehandicapte niet liever pijn dan een gemiddelde Belg), waarom zou het dan rationeel zijn een dier wel te laten lijden - slechts omdat het geen mens is? Mens én dier zijn in staat tot lijden. Rationeel zou zijn, alle wezens die kunnen lijden (een zeer negatieve ervaring lijkt me toch) niet te laten lijden als dat verholpen kan worden.

      Verwijderen
    3. inderdaad Renee, thx voor de aanvulling.

      ik heb vroeger nog wel iets geschreven hier over het onderwerp rationaliteit: http://tobiasleenaert.blogspot.com/2009/07/rationaliteit_30.html

      Verwijderen
  2. Mooi gezegd Tobias!Bij mij is de bekommernis om dierenleed pas gekomen nadat ik vlees geschrapt heb (uit gezondheid)... Ik weet ook niet waarom ik plots de "klik" gemaakt heb. Vroeger was dierenleed iets waar ik niet eens bij stil stond... nadat ik vlees geschrapt heb en er meer over ben beginnen lezen, was het schrappen van vis een logische stap.
    In mijn omgeving wordt er wat schamper gereageerd als ik zeg dat ik geen dieren eet omdat ik vind dat ze niet moeten sterven voor mijn "eetplezier"...terwijl gezondheidsredenen wel aanvaard worden. Een egoïstische motivatie slaat blijkbaar beter aan.
    Groetjes, Ann

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. indeed Ann, dat is een van de "frustraties" die ik hier probeerde duidelijk te maken. maar dit biedt ook hoop natuurlijk... En het is op zich mooi hoe mensen geleidelijk aan meer en meer kunnen openstaan voor iets, hoe dat besef zo kan groeien.

      Verwijderen
  3. Allemaal enorm herkenbaar: het hele stuk van Tobias, de reactie van Ann hierboven (pas beginnen verdiepen in de materie als je gestopt bent met het eten van dieren als een soort van "kop uit het zand trekken") tot de reactie van Wouter (het zóeken naar onvolkomenheden) die ik ergens wel begrijp maar waar Tobias een gepast antwoord op gaf. Een goed geschreven stuk Tobias!

    Groeten,
    Kristof

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik ben ook voorkeurvegetariër (om milieu-redenen), maar met dat argument van het lijden van de dieren heb ik het toch net iets moeilijker dan met de andere argumenten die aangehaald worden om voor vegetarisme te pleiten. De kleine vissen in de zee, die worden toch ook opgegeten door de grote? En een hyena die een zebra verscheurt, dat is voor die zebra lijden ten top. Het zou mooi zijn als we alle lijden, ook bij dieren, zouden kunnen uitschakelen, maar dan nog zullen dieren altijd lijden en een wrede dood sterven in de vrije natuur.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ik heb niet zo lang geleden dit geschreven hieromtrent:
      http://tobiasleenaert.blogspot.com/2012/02/in-de-natuur-eten-de-dieren-elkaar-toch.html

      Verwijderen
  5. Lies in de natuur hebben dieren een gelukkig bestaan tot ze helaas een vijand tegenkomen die hen op een lijdenswaardige manier opeet. Maar mensen verkrachten dieren (kunstmatige inseminatie), nemen ze hun vrijheid af (stallen die veel te klein zijn), laten ze niet toe weg te lopen om sterker te zijn dan hun vijand (de mens)... Wat mensen de dieren aandoen is hetzelfde als de holocaust en daarvan vind niemand dat het ok is, waarom dan wel met dieren?

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Om dan nog maar te zwijgen over snavels en teelballen die zonder verdoving afgeknipt worden (mishandeling alom)...

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Lies - ik ben sedert een jaar ook vegetariër, en mijn standpunt is, dat ik op zich niets heb tegen het doden van dieren voor vlees. Dat is, zoals je zegt, iets natuurlijks. Wat we totaal niet mogen toelaten is dat we die dieren een vreselijk leven bezorgen voor ze sterven voor ons vlees. Als jouw hyena een zebra doodt dan heeft dat dier tenminste een vrij leven gehad voor het werd gevangen, en de kansen bij de jacht waren eerlijk. Maar wij hebben de eer weg genomen tussen jager en prooi, en er iets pervers en afgrijselijks van gemaakt.

    Daar komt nog bij dat zo een hyena niet tot het niveau van empathie in staat is, dat wij wel kunnen voelen. En dat brengt een morele verantwoordelijkheid met zich mee. Weten dat je een ander onbeschrijfelijk lijden bezorgd, en het toch doen, dat is veel, veel erger dan onwetend handelen.

    Het argument of mensen wel of niet omnivoren zijn, doet er niet veel toe naar mijn mening. We eten nu al minstens 10.000 jaar vlees (ik ken het juiste cijfer niet, sorry) en het is ondertussen een gewoonte geworden. Het gaat mij om de manier waarop. We hebben het recht niet.

    - Chrischa

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. An sich heb ik wél iets tegen het doden van dieren voor vlees. Dat beest mag 'n perfect leven gehad hebben, dan nog is 't niet aan ons om dat leven te beëindigen - (niet-menselijke) dieren zijn er voor zichzelf, niét voor ons.

      Verwijderen
  8. Inderdaad Lies, maar wij zijn mensen en onze instincten zijn niet zo hevig als die van de gemiddelde carnivoor, dus kunnen we een bewuste keuze maken. Bovendien martelt een carnivoor hun prooidier niet gedurende heel hun leven, wat wij wel doen als we kiezen om vlees te eten van dieren die opgefokt zijn in de omstandigheden van de gemiddelde fabrieksboerderij.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Good old Tobias, zeer herkenbaar, merci. Die machteloosheid is treffend. Gekleed met kinderarbeid, een terras van tropisch hardhout. De geest gepaaid met dubieuse kwaliteitslabels. Banken gaan hun gang met ons geld. Men verkavelt de wereld in ongenietbare oppervlakte alsof ruimte groeit... Niet (willen) wetend handelen is hecht verweven alsook de verwarring die eruit voortvloeit. Vegetariërs spiegelen 'vervelende' gevolgen van dagelijks gedrag voor. Ambetant of apostolisch (om eens zo een lekkere archaisch woord te gebruiken)? Niks aantrekken, geen gène, macht vloeit voort uit direct gedrag en dat doen we toch een beetje, niet?

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Dr. Jean Blanquart3 mei 2012 om 04:19

    tot spijt van wie het anders wil zien;de enkele studies ter zake bewijzen dat de mens herbivoor is.Het is 'slechts' in de laatste 10.000 jaar van de evolutie (toen de mens al 'sapiens' was) dat vlees op het menu verscheen en al die argumenten over 'hoektanden' enz. zijn te belachelijk voor woorden (in het buitenland worden ze trouwens allang niet meer gebruikt!.De sociaal opgelegde overgang naar 'omnivorisme' heeft dan ook geleid tot een heel aantal ziektes die bij carnivoren niet voorkomen (bloedvaatziektes e.d.m.). Maar de vlees- en zuivelindustrie malen daar niet om!Wie vegetariër is omwille van culinaire redenen,heeft er eigenlijk niets van begrepen.Het gaat niet om het eten van dieren,het gaat om de rechten die je als mens aan de dieren verleent!En dan is het simpelweg een alles-of niets situatie:ofwel ga je ervan uit dan alle dieren gelijke rechten moeten krijgen op leven en dan word je veganist,ofwel zeg je dat mensen 'Uebertuieren' zijn en blijf je meedoen aan de dagelijkse holocaust op 170 miljoen dieren wereldwijd.Vegetarisme is in die optiek gevaarlijk omdat het de focus eenzijdig plaatst op een dieetkeuze:'vlees' versus 'vleesvervangers' en intussen niets doet aan de veel ergere zuivelindustrie.Ik was 13 jaar vegetariër met 80% van mijn dieet bestaande uit zuivel (met een BMI lager dan 20 kon ik dat perfect!) totdat iemand mij de waarheid achter de zuivelindustrie vertelde, ik ben direct veganist geworden en dat is probleemloos gegaan!Veganisme = dierenrechten all the way, en heeft niets te maken met 'gezond eten' (dat is slechts een neveneffect, amar niet altijd, want ik eet erg ongezond als veganist: hopen limonades, gelatinevrije snoepgeod, weinig tot geen rauwe groenten en zelden fruit, maar ben wel kerngezond omwill evan de afwezigheid van dierlijke producte!)!. een ander gevaar van vegetarisme is dat het perfect gekanaliseerd en gerecupereerd kan worden door vlees- en zuivelindustrie die nu al massaal campagen voeren over 'mensvriendelijk vlees'. Wat er mensvriendelijk is aan het doden van dieren, weet ik nog altijd niet!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ik zie de argumenten hierboven als steekhoudend, maar vraag me toch een ding af. Als het gaat om het lijden van de dieren, is er dan een bezwaar om een hok konijnen en kippen te houden en er daar af en toe een van af te slachten?

    Of, als je die ruimte niet zelf hebt, een goede boerderij te vinden die dat voor je doet? Uiteindelijk kon je dan uit bij het biologische vlees van de buurtsuper. Je moet in dat opzicht bewust zijn van de keurmerken en zeer kritisch met wat je eet. Maar als het niet gaat om het eten van vlees, wat is hier dan wel op tegen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Miriam, ik begrijp wat je wil zeggen, maar op een bepaalde manier is diertjes op zo'n persoonlijke manier (laten) grootbrengen om ze dan te doden voor iets wat je überhaupt helemaal niet nodig hebt, nog een beetje perverser dan wat dagelijks gebeurt in de bio-industrie. Ja, die dieren hebben een beter leven, ze kweken hoogstwaarschijnlijk zelfs een vertrouwensband met de mensen die hen voeden, maar zouden dan door die zelfde mensen gekeeld worden. Mes excuses, maar dat is ontzettend degoutant. Het vroegtijdig beëindigen van een gezond leven is nooit een ethisch gegeven, hoe je het ook draait of keert hoor.

      Verwijderen
  12. mooi gezegd ! Ik ga het afprinten en in mijn agenda steken en vanbuiten leren :-). Zo kan ik elke keer opnieuw vertellen waarom ik het zo moeilijk vind,dat sommige mensen die ik (desondanks?) zo graag zie , toch vlees eten.Gelukkig zijn mijn man en onze vier kids ook veggie (geworden, de een al wat sneller dan de andere) en moeilijk of smakeloos is dat zeker niet...dus blijven pleiten , voor een veggie wereld!
    kristien

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Kan iemand mij één zinnige reden geven waarom ik vlees zou moeten eten?

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Lieve mensen,

    Kom eindelijk 's vanachter jullie PC en onderneem eens iets. Steeds dezelfde pseudo-filosofische bedenkingen voor eigen parochie spuien is lui en egocentrisch. Ik respecteer iedereen die zich concreet inzet voor het plantaardig maken van de wereld, maar welles-nietes spelletje op internetfora allerhande is vooral een groot tijdverlies. Kook, leef, overtuig, maak plezier, wees sociaal en voor de slimmeriken die denken "maar jij doet nu net hetzelfde": grow up. Ik blijf anoniem omdat ik geen enkele meerwaarde zie in een rol als boodschapper. Enkel de boodschap is belangrijk. Voer actie bij Bite Back, geef vegan kooklessen, koop vegan producten, ontwikkel vegan producten en verkoop ze. Doe iets. En EVA vzw: kies nu eindelijk eens of jullie vegan zijn of niet. "Een beetje vegan" bestaat niet, hoeveel traktaten je daar ook over neerpent. Reclame maken voor producten met ei, zuivel en leer staat gelijk met het goedkeuren van die producten en de manier waarop ze tot stand komen. Word wakker, koop lokaal, bio, fairtrade en doe goeie dingen, die mensen blij maken. Klaag niet, bewonder. Zaag niet, verander. Weet wat goed is en leef ernaar. Praat er niet over, maar toon het aan iedereen die het wil zien. Lach met de negativo's en lach samen met de positivo's. Weet dat het allemaal goed komt en durf anders te zijn, durf lief te zijn, durf egoloos te zijn, durf te durven. XXX

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Herman Gallé4 mei 2012 om 04:06

    Lies, wat Tobias hier zegt is dat de mens geen dieren hoeft te doden om te overleven. De hyena moet dat wel. De mens is geen vleeseter en heeft alle kenmerken van een herbivoor. Zijn voorkeur voor vlees komt voort uit genotzucht. Er zijn vormen van leed in de wereld die we moeten accepteren als bij het leven horend, hoe moeilijk dat soms ook is. Levende wezens laten lijden en sterven voor ons genot is in feite immoreel. Eigenlijk is het gek dat we wel andere soorten eten, die genetisch zeer dicht bij ons staan, maar plotseling een grote zedelijke verontwaardiging zich van ons meester maakt als gesuggereerd wordt dat we 'dus' dan ook best mensenvlees zouden kunnen consumeren. Eer is geen redelijk argument te bedenken op grond waarvan het consumeren van dode dieren door de mens kan worden verdedigd. Met je laatste zin ben ik het roerend eens. Leed hoort bij het leven. Maar leed wat voorkomen en vermeden kan worden moeten we ook voorkomen en vermijden!

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Herman Gallé4 mei 2012 om 04:29

    [..]Ze zijn zelfs niet langer overtuigd dat dieren eten nodig is om gezond te zijn. En toch krijg je allemaal redenen te horen waarom wat jij zegt toch niet helemaal klopt, of niet consequent is, of niet haalbaar, of naïef.[..]
    Dit noemt men in de pschychologie 'cognitieve dissonantie'. Wetende dat wat je doet verkeerd is - voor jezelf en/of voor anderen - je argumenten bedenkt op grond waarvan je door kunt gaan met het verkeerde. Moreel/ethische bezwaren wegdrukken omdat die anders het genieten in de weg zouden kunnen staan. Wegkijken! "Ah, wat schattig!", roepen bij de aanblik van in de wei rondhulppelende lammetjes en 's avonds in het restaurant vrolijk een lamscoteletje bestellen. Je poes of hond tot in het absurde verwennen maar toelaten dat in de vee-industrie per jaar in ons land (Nederland) vijfhonderd miljoen(!!) dieren na een veel te kort en miserabel leven op weing zachtzinnige wijze over de kling worden gejaagd. Ook ik heb mij lang schuldig gemaakt aan deze cognitieve dissonantie. Na ruim zestig jaar een fervent vleeseter te zijn geweest ben ik er zo'n vier jaar geleden definitief mee gestopt. Gewoon omdat ik niet meer kon leven met de gruwelbeelden en -verhalen uit b.v. de vee-industrie en tegelijkertijd mijn tanden in een karbonaadje zetten. Ik vond vlees heerlijk. Toch heb ik er geen enkele moeite mee om er af te blijven. Ik eet goed, lekker en gezond. Goed voor mijn lijf, mijn geweten en de dieren!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. zo ging het bij mezelf ook. na jarenlang cognitief dissonant zijn. Zie ook het interview met Karen Duve in De Standaard vandaag.

      Verwijderen

Een reactie posten

anonieme reacties worden niet gepubliceerd

Populaire posts