Veggie rituelen: over kalkoenen en kerstkado’s
Om vlees te eten moet je - voorlopig nog - dieren doden. Wanneer ik argumenteer dat tegenover dat doden van een dier eigenlijk alleen maar een heel tijdelijk smaakgenot staat, dan realiseer ik me zelf wel dat dat misschien een tikkeltje te kort door de bocht is. Smaak is - zeker hier bij ons in het westen - met verve de belangrijkste reden waarom mensen vlees eten. Maar er zijn er ook andere. En dat wil zeggen: er zijn ook andere zaken die mensen denken te zullen verliezen wanneer ze zouden ophouden met vlees eten.
Ik ga even voorbij aan de (volgens de Boerenbond zelfs “ongelooflijke”) voedingswaarde van vlees, aangezien ondertussen wel duidelijk is dat we vlees - of dierlijke producten in het algemeen - niet nodig hebben voor onze gezondheid. Onder de dingen die volgens sommige mensen mogelijks verloren zouden gaan wanneer we vlees uit ons menu en onze cultuur schrappen, zitten zaken als tradities, gezelligheid, symboliek en rituelen. Een van de auteurs die het soms heeft over de symbolische waarde van vlees, de rituelen en de verhalen die erin zitten, is Jonathan Saffran Foer, auteur van het -als-je-het-nog-niet-gelezen-hebt-moet-je-het-nu-lezen boek Dieren Eten.*
Ergens in zijn boek - of in een of ander interview, vertelt Foer hoe we het ritueel van die kalkoen en de verhalen die we errond vertellen, kunnen vervangen door andere rituelen en andere verhalen. En inderdaad: het niet eten van die kalkoen kan aanleiding geven tot een veel betekenisvoller ritueel en interessantere verhalen dan hem wél eten. Met de familie onder elkaar het hebben over waarom dat dier niet op je bord belandt, samen even babbelen over de waarden die aan de keuze te grondslag liggen… hoeveel interessanter kan dat niet zijn dan het mindless eten van een gefolterd dier? (mindful vlees eten - de hele achtergrond indachtig - is bijzonder moeilijk denk ik)
Met mijn familie - waar gelukkig al een tijdje geen dode dieren meer op tafel komen - hebben we dit jaar voor het eerst ook een ander ritueel overboord gegooid en vervangen door een wat mij betreft veel mooier: dat van het kopen en openen van de kadootjes. Op het eerste gezicht lijkt het iets moois, dat “schenken” aan elkaar. Maar uiteindelijk gaat het om consumeren, om elkaar dingen te geven die we niet nodig hebben - ook dit jaar moest ik weer hard denken over iets wat ik wou (om te vragen bij de schoonfamilie). Ik zag ook hoe de kinderen (voor wie er wel nog kadootjes waren) al naar het volgende pakje keken terwijl het vorige nog maar half opengedaan was.
En dus was er dit jaar een nieuw gebruik: elk familielid stelt mondeling, kort en krachtig, een goed doel voor. Hij of zij vertelt waarom die of die organisatie onze steun verdient voor wat ze doen - of het nu gaat om Syrische vluchtelingen, autistische kinderen, cliniclowns, straatkatten, enzovoort. Na het horen van de verschillende opties hebben we even gediscussieerd, en vervolgens heeft iedereen op een papiertje drie, twee of één punt gegeven aan de goede doelen van zijn of haar keuze, waarna er uiteindelijk één winnaar uit de bus kwam.
Het was voor mij een gigantische verademing: geen stress meer rond die kado’s, geen consumentisme, geen dingen mee naar huis die ik niet nodig heb… maar in de plaats daarvan: een veel zinvoller ritueel dat mensen “echter” kan verbinden dan de gewone kerstpakjes. En ook: een heel warm gevoel, en alvast één organisatie die een klein beetje meer middelen heeft om haar werk te doen. Ik kan het van harte aanbevelen.
De angst om dingen te verliezen, hoe eeuwenoud ze ook zijn, houdt ons zo vaak tegen om vernieuwing en verbetering te vinden. Maar alles, van kalkoenen tot kerstkado's, kan mooier, beter, met meer compassie. We moeten er alleen maar een beetje open voor staan.
* Andere interessante lectuur over de symboliek achter vlees is Meat, a natural symbol, van Nick Fiddes.
Ik ga even voorbij aan de (volgens de Boerenbond zelfs “ongelooflijke”) voedingswaarde van vlees, aangezien ondertussen wel duidelijk is dat we vlees - of dierlijke producten in het algemeen - niet nodig hebben voor onze gezondheid. Onder de dingen die volgens sommige mensen mogelijks verloren zouden gaan wanneer we vlees uit ons menu en onze cultuur schrappen, zitten zaken als tradities, gezelligheid, symboliek en rituelen. Een van de auteurs die het soms heeft over de symbolische waarde van vlees, de rituelen en de verhalen die erin zitten, is Jonathan Saffran Foer, auteur van het -als-je-het-nog-niet-gelezen-hebt-moet-je-het-nu-lezen boek Dieren Eten.*
Ergens in zijn boek - of in een of ander interview, vertelt Foer hoe we het ritueel van die kalkoen en de verhalen die we errond vertellen, kunnen vervangen door andere rituelen en andere verhalen. En inderdaad: het niet eten van die kalkoen kan aanleiding geven tot een veel betekenisvoller ritueel en interessantere verhalen dan hem wél eten. Met de familie onder elkaar het hebben over waarom dat dier niet op je bord belandt, samen even babbelen over de waarden die aan de keuze te grondslag liggen… hoeveel interessanter kan dat niet zijn dan het mindless eten van een gefolterd dier? (mindful vlees eten - de hele achtergrond indachtig - is bijzonder moeilijk denk ik)
Met mijn familie - waar gelukkig al een tijdje geen dode dieren meer op tafel komen - hebben we dit jaar voor het eerst ook een ander ritueel overboord gegooid en vervangen door een wat mij betreft veel mooier: dat van het kopen en openen van de kadootjes. Op het eerste gezicht lijkt het iets moois, dat “schenken” aan elkaar. Maar uiteindelijk gaat het om consumeren, om elkaar dingen te geven die we niet nodig hebben - ook dit jaar moest ik weer hard denken over iets wat ik wou (om te vragen bij de schoonfamilie). Ik zag ook hoe de kinderen (voor wie er wel nog kadootjes waren) al naar het volgende pakje keken terwijl het vorige nog maar half opengedaan was.
En dus was er dit jaar een nieuw gebruik: elk familielid stelt mondeling, kort en krachtig, een goed doel voor. Hij of zij vertelt waarom die of die organisatie onze steun verdient voor wat ze doen - of het nu gaat om Syrische vluchtelingen, autistische kinderen, cliniclowns, straatkatten, enzovoort. Na het horen van de verschillende opties hebben we even gediscussieerd, en vervolgens heeft iedereen op een papiertje drie, twee of één punt gegeven aan de goede doelen van zijn of haar keuze, waarna er uiteindelijk één winnaar uit de bus kwam.
Het was voor mij een gigantische verademing: geen stress meer rond die kado’s, geen consumentisme, geen dingen mee naar huis die ik niet nodig heb… maar in de plaats daarvan: een veel zinvoller ritueel dat mensen “echter” kan verbinden dan de gewone kerstpakjes. En ook: een heel warm gevoel, en alvast één organisatie die een klein beetje meer middelen heeft om haar werk te doen. Ik kan het van harte aanbevelen.
De angst om dingen te verliezen, hoe eeuwenoud ze ook zijn, houdt ons zo vaak tegen om vernieuwing en verbetering te vinden. Maar alles, van kalkoenen tot kerstkado's, kan mooier, beter, met meer compassie. We moeten er alleen maar een beetje open voor staan.
* Andere interessante lectuur over de symboliek achter vlees is Meat, a natural symbol, van Nick Fiddes.
Bij de BBQ worden ook altijd van die toneelstukjes opgevoerd. Er is altijd wel iemand (vaak een man) die goed is in het aansteken van de BBQ en ook heel goed het vlees kan laten aanbranden. Veel standaard grapjes en vooral "gezellig" over ditjes en datjes praten.
BeantwoordenVerwijderenGeen buurtfeestjes en tuinfeestjes meer als dit soort crematies niet meer zouden kunnen. Een "participerende" traditie zou verloren gaan.
Gelukkig kan je ook groenten laten aanbranden. Een kleurrijker gebeuren. En de BBQ kan nog steeds met veel kennis van zaken door een man worden aangestoken.