Hypocrisie

Het woord hypocrisie is een moodkiller. We nemen de term zo graag in de mond, we verwijten anderen zo graag dat ze hypocriet zijn. Maar de vraag is wat we ermee opschieten. Wanneer we zeggen dat iemand hypocriet is, bedoelen we dat hij niet consistent of consequent is in zijn gedrag, of dat er geen consistentie is tussen zijn gedrag en zijn gedachten:

Wie recycleert maar de auto gebruikt, is hypocriet. Wie nooit met een auto rijdt maar naar een ver land vliegt op vakantie, is hypocriet. Wie principieel het vliegtuig vermijdt, maar vlees eet, is hypocriet. Wie geen vlees eet, maar leren schoenen draagt, is hypocriet. Enzovoort.

Mijn punt? Niemand is op alle gebied consistent, iedereen is in deze betekenis wel es (of vaak) hypocriet. Hypocrisie wordt een loze term. We kunnen 'm maar beter heel voorzichtig en spaarzaam gebruiken.

Omdat niemand helemaal consistent is, houdt gebruik van het woord hypocriet altijd een zwaar waardeoordeel in vanwege de persoon die het woord gebruikt. Als ik zeg dat jij hypocriet bent, betekent het dat je niet consistent bent in de dingen die *ik* belangrijk vind. Evengoed kan jij in mijn gedragingen of attitudes een of andere relatie of non-relatie vinden die je als hypocriet kan bestempelen.

Dus, opnieuw, het woord betekent niet zoveel. We doen weinig goed door het te gebruiken. Er zijn maar weinig mensen die beginnen nadenken wanneer hen verweten wordt hypocriet te zijn - de meesten voelen zich aangevallen.

Als we zeggen dat mensen hypocriet handelen of denken, en dus impliciet voorstellen dat ze daarmee ophouden, dan hebben we wellicht liever niet dat ze in plaats van hier "goed" en daar "slecht" te handelen, maar beter over de hele lijn "slecht" handelen (want dat is dan niet hypocriet en dat is consistent). Nee, we willen dan dat ze over de hele lijn "goed" handelen. En dus vragen we eigenlijk om perfectie. En dat is veel gevraagd.
Even de zoals gewoonlijk zeer eloquente Jonathan Safran Foer aan het woord laten:

"We have to get away from the expectation of perfection because it really intimidates people who would otherwise make an effort. People use the fear of hypocrisy to justify total inaction. I wish I weren't as hypocritical as I am but I think that's just part of what it means to be a person." (bron)

Als we mensen die een zekere inspanning maken, blijven hypocriet noemen omdat ze niet all the way gaan, is het voornaamste gevolg daarvan dat veel mensen niets gaan doen, omdat ze geen zin hebben om als hypocriet bestempeld te worden.

Ik weiger anderen of mezelf een excuus te geven om niets te doen, en vermijd dus het woord hypocriet.

Reacties

  1. Elke stap in de groene richting is een goeie... Trouwens, ik ken niemand die all the way gaat... Jij wel?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Goeie punten. Ik ben, iig in mijn hoofd en soms ook wel verbaal, wel schuldig aan het gebruiken van de term hypocriet. Wat is volgens jou de beste manier om te reageren, als iemand die een enorme vleeseter is, zegt dat ie milieuvriendelijk is? Hoe maak je zo iemand duidelijk dat diegene niet milieuvriendelijk is, zonder diegene het gevoel te geven dat ie wordt aangevallen?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. herbi, ik denk dat je, als je dat wil, daar wel iets op kan zeggen, à la: "leuk dat je al die en die inspanningen doet. ik weet niet of je het weet, maar 't is wel zo dat vlees een van de meest milieubelastende producten is". geen enkele nood aan het woord "hypocriet" denk ik.
    komt er hier allemaal op aan hoe je het precies zegt, met welk gevoel (light vs beschuldigend). niet zo makkelijk :)
    het onrechtstreeks zeggen of via een boekje of zo is altijd nog beter.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Klopt als een bus. Vandaag las ik elders in blogland volgende quote: "De eis tot consequentie is de dood van elk goed initiatief". Ik denk dat dat een en ander goed samenvat...

    @ Herbi: Volgens mij kan je best milieuvriendelijk zijn op bepaalde manieren, maar op andere dan weer helemaal niet. Het kan geen kwaad om iemand daar vriendelijk op te wijzen, maar dan steeds met de insteek: elke inspanning in de goede richting moet aangemoedigd worden.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Een vleeseter die zegt dat ie milieuvriendelijk is, dat klinkt voor mij als iemand die zegt dat sigaretten gezond zijn...
    Ik heb degene wat directer gezegd "Als je vlees eet ben je niet milieuvriendelijk hoor". De persoon zei dat ze zou weigeren om bomen te kappen, toen ik haar vertelde dat voor elk kilootje kip 5m2 regenwoud wordt gekapt en dat er ook mensen sterven omdat wij hun land gebruiken voor de veeteelt, zei ze dat dat onzin was, dat ik dat had verzonnen, of op een veganistenpropagandasite had gelezen en ze vond dat ik mijn oogkleppen moest afzetten (:O Oogkleppen afzetten is juist de aanleiding van mijn huidige leefstijl). (Ze zei daarna ook nog dat ze door de ontmoeting met mij alleen maar meer zou gaan genieten van vlees). Hoe ga je om met mensen die de feiten ontkennen en je niet serieus nemen, als je hen informeert over de gevolgen van het gebruik van dierlijke producten?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. da's volgens mij een mooi voorbeeld van een geval dat aantoont dat het doorgeven van de feitelijke informatie niet het belangrijkste is. wel de manier waarop, de dosering, het maken van een connectie met degene met wie je spreekt.
      't is een beetje ver voor je, maar 20/2 geef ik een workshop over dit soort van communicatie in leuven (niet dat ik alle antwoorden of de ideale manier gevonden heb, maar hier en daar wel bruikbare tips wellicht :)

      Verwijderen
  6. Overigens is het gesprek waar ik het over heb te zien in het programma Bloed, zweet en luxeproblemen op BNN. http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1240055 vanaf 5:20.
    Misschien kun je er wat mee voor maandag. Voorbeeld van hoe het niet moet :S

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

anonieme reacties worden niet gepubliceerd

Populaire posts