Shooting the messenger

Als wereldverbeteraars (ik gebruik die term nogal vaak, omdat hij redelijk duidelijk is) een boodschap willen verspreiden, dan is het verleidelijk en makkelijk om te denken dat het waarheidsgehalte en de dringendheid van die boodschap de belangrijkste factoren zijn voor de algemene verspreiding en aanvaarding ervan. Jammer genoeg is het uiteraard niet zo simpel. Ik heb hier al vaak geschreven en gesproken over het belang van de verpakking van zo'n boodschap. Hoe formuleer je je vraag, wat is precies je call for action (in het geval van vegetarische voeding kan dat iets zijn ergens  op de schaal van "doe mee aan Donderdag Veggiedag" tot "go vegan"), welke tools reik je aan, enzovoort.

Maar daarnaast is er nog een andere factor: de boodschapper zelf. Don't shoot the messenger, luidt het gezegde, maar nieuwe studies (verschenen in het European Journal of Social Psychology) wijzen erop dat dat precies is wat zovele mensen - die een deel van ons doelpubliek vormen - juist doen: ze luisteren meer of minder naar de boodschap naar gelang ze de boodschapper oké vinden. Dat het doelpubliek daarbij stereotypen en clichés niet schuwt, mag duidelijk zijn. Feministen worden omschreven als onhygiënische mannenhaters, milieu-activisten als treehuggers en hippies.

Een en ander is onlosmakelijk verbonden met de aard van activisme, zeggen de auteurs:

“Unfortunately, the very nature of activism leads to negative stereotyping. By aggressively promoting change and advocating unconventional practices, activists become associated with hostile militancy and unconventionality or eccentricity.”

Actievoerders, activisten, wereldverbeteraars... zullen de perceptie van zichzelf bij het doelpubliek nooit helemaal kunnen controleren, in de eerste plaats omdat die clichés vaak verouderd zijn en onterecht gebruikt worden. En op zijn minst zijn het ernstige veralgemeningen. Bovendien is het wellicht zo dat veel mensen uit het doelpubliek actief op zoek gaan naar redenen om bepaalde moeilijke boodschappen niet te moeten horen. Een van die manieren is de boodschapper in diskrediet te brengen.

Toch kunnen activisten een belangrijke invloed uitoefenen op hoe ze gepercipieerd worden: door, wanneer ze daartoe bereid zijn, de gewraakte clichés zo weinig mogelijk te bevestigen. Het is belangrijk dat wie iets zinnigs te vertellen heeft, de ander zo weinig mogelijk excuses geeft om niet te luisteren.