Soja en gezondheid

Gisteren kondigde Alpro aan om niet langer alleen sojaproducten te maken, maar haar focus te verleggen naar plantaardige voeding in het algemeen, onder het motto "Enjoy plant power." Er worden een amandelmelk en een hazelnootmelk aan het gamma toegevoegd. Sojaproducten zullen - tenminste voor de komende tijd - de corebusiness van het bedrijf blijven. En ik wou het even over die soja hebben.
Over soja is het publiek van vegetariërs en andere mensen die bewust en duurzaam proberen te consumeren, een beetje dubbel: enerzijds wordt er door een groot deel van die mensen veel van gegeten (sojadrinks, -room, -yoghurt, -burgers, -desserts) anderzijds heeft iedereen al wel es iets horen waaien over mogelijke gezondheids- en duurzaamheidsissues met soja. Laat ons die even bekijken. Vandaag: soja en gezondheid. Volgende keer soja en duurzaamheid.


Wat gezonde voeding betreft is het vaak moeilijk om door het bos de bomen te zien. Voor mensen die niet de tijd of de skills hebben om zelf al het onderzoek te doen, is het goed om voort te gaan op een aantal betrouwbare bronnen. Voor informatie over gezond eten kijk ik meestal naar de Amerikaanse vegan diëtisten Jack Norris en Ginny Messina. In België zijn er nauwelijks vegan of zelfs vegetarische diëtisten, en bovendien zijn Norris en Messina erg goed belezen en volgen ze de wetenschappelijke actualiteit op de voet. Dat ze zelf vegan zijn, lijkt me hun goede oordeel niet in gevaar te brengen, tenzij misschien in de omgekeerde richting: hoogstens lijken ze af en toe wat te overcompenseren voor het feit dat ze vegan zijn. Hun insteek is dat vegetariërs en vegans gezond moeten zijn en op dat gebied een goed voorbeeld moeten zijn voor andere mensen, willen ze efficiënt een boodschap verkondigen.

Jack Norris' uitgebreide artikel over soja, en voor mij een beetje de referentie dus, heet soy: what's the harm?. Volgens Norris is soja een van de meest controversiële plantaardige voedingsproducten, en is die controverse te wijten aan de fytoëstrogenen (ook isoflavonen genoemd) in soja, en aan het feit op zich dat er enorm veel studies zijn naar uitgevoerd (meer dan 10.000 in de laatste twintig jaar). Het wordt dan makkelijk om er een paar studies uit te lichten met negatieve resultaten, terwijl het overgrote deel positief is, aldus Norris. Omgekeerd kan het natuurlijk ook. Vandaar dat een review van alle studies belangrijk is, als je de ware toedracht wil weten. In zijn erg lange artikel bekijkt Norris de relatie tussen soja en borstkanker, de schildklier, cognitieve functie, mineraalopname, enzovoort.

Even Norris' samenvatting samenvatten dan:
- een of twee porties soja per dag kan het risico op prostaatkanker en op slechte cholesterol verlagen
- er is geen bewijs voor een negatieve impact op het risico op borstkanker integendeel: soja zou het risico eerder verlagen
- als soja eet wordt de inname van voldoende jodium extra belangrijk
- soja-zuigelingendrink is ok, behalve misschien voor baby's met schildklierproblemen
- wat soja en cognitie betreft (dementie enz.) blijkt er geen probleem
- niet zo lang geleden was de kwestie van hexaan in soja(isolaten) in de media: volgens Norris is niet duidelijk of hexaan echt schadelijk is, maar het is beter om soja te consumeren van bedrijven die geen hexaan gebruiken (aan Alproproducten komt bvb. geen hexaan te pas)
- fytaten in soja kunnen de opname van calcium, zink, ijzer en magnesium verminderen maar een gematigde consumptie van soja zou geen tekorten moeten veroorzaken
- wat betreft het veroorzaken van vrouwelijke eigenschappen in mannen, is er geen bewijs dat dat gebeurt bij gematigde consumptie. Bij heel hoge porties kan er bij sommige mannen aangroei zijn van het borstweefsel.

Verhelderend over isoflavonen en (fyto)estrogenen is ook dit artikel van Ginny Messina.

Zoals altijd zal je ook soja natuurlijk beter niet in eindeloze porties eten, maar momenteel blijkt dat soja een aantal gezondheidsvoordelen heeft, en dat er bij verstandig gebruik geen of nauwelijks risico's aan verbonden zijn.

PS: Overigens: Norris en Messina brachten eind vorig jaar gezamenlijk Vegan for Life uit.