Morrissey, moord, media en McDonald's

Morrisey zei volgens dit bericht in De Standaard dat McDonald's erger is dan de aanslagen in Noorwegen. Wat moet je van zo'n uitspraken denken?

Eerst en vooral: er valt volgens mij wel zinnig te discussiëren over de relatieve aandacht die bepaalde feiten, drama's, rampen... in de media en van mensen krijgen. Wat dichter bij ons staat, wat gebeurt in Westerse landen, krijgt meer aandacht. Frank Deboosere - een mens met een hart - illustreerde dit hier duidelijk: Orkaan Katrina (2005; 1.800 doden) is bij iedereen bekend, orkaan Nargis (2008; 146.000 doden) heel wat minder. Wat meer spectaculair of zeldzamer of choquerender is - zoals de moorden in Noorwegen - kan ook meer aandacht krijgen dan andere meer alledaagse, maar soms nog ergere feiten. Daar valt wellicht niet zoveel aan te doen, dat heeft niet alleen te maken met hoe de media werken, maar vooral met hoe de mens in elkaar zit.

Morrissey doet een beetje hetzelfde: hij geeft aan dat de aandacht voor het Noorse drama ergens buiten proportie is. Probleem is natuurlijk dat hij vergelijkt met dierenleed, niet met mensenleed. Een uitspraak als "wat er gebeurt in de Hoorn van Afrika is vele malen erger" zou lang zo choquerend niet geweest zijn (hoewel nog altijd delicaat). Wat choqueert is dus vooral de vergelijking tussen mensen- en dierenleed.

Om te weten welke reacties een dergelijke uitspraak veroorzaakt, zou je natuurlijk onderzoek moeten doen in de straat, maar ik denk dat 't veilig is om te stellen dat ze niet te positief onthaald wordt bij het grootste deel van de bevolking.

En dat is nu precies wat cruciaal is. Een boodschap mag nog zo onweerlegbaar juist, waar, correct zijn (en in dit geval laten we de correctheid van zijn uitspraak even in het midden), wat telt - als je het tenminste hebt over verandering creëren - is hoe die boodschap aankomt. Om McLuhan een beetje te parafraseren: "the interpretation is the message". Wat voor zin heeft het om een boodschap te verspreiden als niemand hem kan horen, als mensen er alleen kwaad door worden? Ja, je kan hopen dat als je dat zo een paar keer na elkaar doet, er uiteindelijk iets doordringt (als je dat niet hoopt ben je helemààl nutteloos bezig, en werk je enkel je eigen frustraties uit). En met dat herhaaldelijk stampen zàl je ook wel enig resultaat hebben, maar wellicht minder snel en bij een veel kleiner aantal mensen dan wanneer je communiceert op een toegankelijke manier.

Om dit nog wat duidelijker te maken: een meevaller is nog dat Morrissey's boodschap in dit geval niet zo beschuldigend klinkt (behalve dan voor McDonald's), maar beeld je in dat hij zou zeggen: wat alle vleeseters samen doen is veel erger dan de moorden in Noorwegen. Ongeveer dezelfde boodschap, even ondubbelzinnig gesteld, maar gericht naar het individu, niet naar een bedrijf. De boodschap mag zo waar zijn als je wil, je bereikt er alleen maar mee wat je niet wou bereiken: dat nog meer mensen nog minder openstaan voor vegetarisch eten.

Een en ander heeft te maken dat mensen voor sommige boodschappen niet *willen* openstaan omdat er teveel gevolgen kunnen vasthangen aan instemmen met de boodschap (zie ook mijn post over vegetarisme, gulzigheid en gsm). Ze hebben met andere woorden maar heel weinig redenen nodig om te rechtvaardigen dat ze niet naar dergelijke boodschappen luisteren. Als we willen dat mensen oor hebben voor wat we te vertellen hebben, kunnen we hen beter zo weinig mogelijk excuses geven om ons te negeren.